KLAAS VAN EIJKEREN

EN

The young Arthur Knaap, a boy of Dutch-Indonesian descent, lives with his family in Paris. When early 1914 rumours of a budding war are spreading, his father decides to return to the neutral Netherlands. Arthur, who has met a girl in the city of light, decides to remain in France, but as his Dutch friends join the French army one by one, he decides to register with the French Foreign Legion. After a course of just three weeks, Arthur and his comrades are sent to the trenches of Belloy, near the northern French town of Compiègne, and there a great disillusionment awaits them, because there are no brave men on horses or heroic sword fights in Belloy. The war is mainly mud, deprivation and corpses, a lot of corpses. That the Hun – the Dutch soldier’s name for Germans during the war - would never win the war, that was clear to everyone and thus it was assumed that the whole affair would be over by Christmas. But that is not the case and what began as an adventure, culminated in a struggle for self-preservation, because going home was no option and desertion meant death by the bullet.

 Arthur writes to his father regularly, but the old man gets sick and dies. He takes the young Flemish rookie Jules under his care, because nothing motivates better than responsibility, and doggedly he throws himself into the fray, because if you fight, you do not think. A gas attack on the French trenches is well addressed as a result of the information of a captured German soldier, but during the rescue attempt of a comrade, Arthur loses his protective mask and that will not remain without consequences...

During the First World War the Netherlands remained neutral, which means that the country was not dragged into the war and consequently there is not much to commemorate at the occasion of the 100th anniversary of the beginning of the Great War. Yet some Dutch felt that their country should have been involved, because the defence of freedom was a matter for all Europeans, not just Belgium and France, and hadn’t the British proven that the situation on the continent was close to their heart, and the Americans after them? That Dutch citizens have taken up arms against Germany is little known and even less drawn attention to. Especially young Dutch abroad (in Belgium and France) felt a moral obligation to volunteer, not realizing in which hellfire they journeyed. The young Arthur Knaap was one of them and as a young inexperienced student, he went to the Foreign Legion to emerge four years later as a grown man. He described his experiences on the French front in his letters to his father in Zandvoort and director Klaas van Eijkeren relied on those for his movie Patria.

Patria is, however, no war movie in the true sense, because Van Eijkeren is not so much interested in the war itself, but very much in the soldiers in the trenches. His camera is always near the men who spent four years of their lives in the mud and the cold on the northern French front. They survived on the packages and letters from home and they suffered, for weapons and ammunition were scarce and there was always a shortage of decent footwear and warm clothes. Van Eijkeren shows the images in short fragments, separated by black, often in an almost documentary-like style in which the situation at the front is presented in a realistic way. There is no heroism in Patria. It's about little confrontations with the enemy and trying to save the own skin, because often it comes to old-fashioned hand-to-hand combat I which knifes are more efficient than rifles and hand grenades, while the treacherous gas blows through the trenches as a silent and insidious morning fog.

Patria is no hero story because the First World War was primarily a dirty war with a front line that barely moved. Many young men had imagined it differently, not only in the Netherlands but also in the UK and other allied countries. Director Klaas van Eijkeren shows the disillusionment and the suffering, and of course they were all heroes, but he who was not there, does not realize what they went through.

William LIÉNARD
03/01/2015

---

NL

De jonge Arthur Knaap, een jongen van Nederlands-Indische afkomst, woont met z’n familie in Parijs wegens de werkzaamheden van z’n vader. Als begin 1914 de geruchten over een aanstormende oorlog aanzwellen, besluit z’n vader om naar het neutrale Nederland terug te keren. Arthur, die ondertussen een meisje heeft leren kennen, besluit om in Frankrijk te blijven, maar als z’n Nederlandse vrienden een na een naar het slagveld trekken, besluit hij zich aan te melden bij het Franse vreemdelingenlegioen. Na een opleiding van nauwelijks drie weken, staan Arthur en z’n kameraden in de loopgraven van Belloy in de buurt van het Noord-Franse Compiègne en daar wacht hun een grote ontnuchtering, want van moedige mannen op paarden en heroïsche zwaardgevechten is geen sprake. De oorlog is vooral modder, ontbering en lijken, heel veel lijken. Dat de Hun – zo worden de Duitsers door de Nederlandse soldaten genoemd – geen kans maakt, dat is voor iedereen duidelijk en dus gaat men ervan uit dat de hele affaire tegen de kerst achter de rug zal zijn. Maar dat blijkt dus niet het geval te zijn en wat als een avontuur begon, mondt uit in een strijd om zelfbehoud, want naar huis gaan is onmogelijk en op desertie staat de dood met de kogel.

De regelmatige correspondentie met z’n vader houdt Arthur op de been, maar als die ziek wordt en na een tijdje overlijdt, staat de jonge Nederlander er alleen voor. Hij neemt het jonge Vlaamse groentje Jules onder z’n hoede, want niets motiveert beter dan verantwoordelijkheid, en verbeten gooit hij zich in het strijdgewoel, want als je vecht hoef je niet na te denken. Een gasaanval op de Franse loopgraven wordt goed opgevangen als gevolg van de informatie van een gevangengenomen Duitse soldaat, maar tijdens de reddingspoging van een kameraad, verliest Arthur z’n beschermend maskertje en dat zal niet zonder gevolgen blijven…

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal, wat betekent dat het land niet in het oorlogsgeweld werd meegesleurd en bijgevolg is er in Nederland ook niet heel veel te herdenken naar aanleiding van de 100^ste verjaardag van het begin van de Groote Oorlog. Toch waren er Nederlanders die vonden dat hun land z’n buurlanden bij had moeten staan want dat de verdediging van de vrijheid een zaak was van alle Europeanen en dus niet alleen van België en Frankrijk, want bewezen de Britten niet dat de situatie op het continent ze dicht aan het hart lag, en de Amerikanen na hen? Dat er wel degelijk Nederlanders de wapens hebben opgenomen tegen Duitsland, is een feit dat nauwelijks bekend is en nog veel minder de aandacht trekt. Vooral jonge Nederlanders in het buitenland (België en Frankrijk) voelden zich moreel verplicht om voor hun gastland in de bres te springen en meldden zich dan ook aan, niet beseffend in welk hellevuur ze zich begaven. De jonge Arthur Knaap was eentje van hen en ook hij had er zich beslist wat anders bij voorgesteld. Als jonge onervaren student trok hij naar het vreemdelingenlegioen om vier jaar later als een volwassen man te voorschijn te komen. Z’n ervaringen aan het Franse front beschreef hij in de brieven aan z’n vader in Zandvoort en Klaas van Eijkeren baseerde zich erop voor z’n film Patria.

Patria is evenwel geen oorlogsfilm in de ware betekenis, want Van Eijkeren is niet zozeer in het oorlogsgeweld dan wel in de soldaten in de loopgraven geïnteresseerd. Z’n camera staat m.a.w. altijd in de buurt van de mannen die vier jaar van hun leven in de modder en de kou van het Noord-Franse front hebben doorgebracht. Ze houden er de moed in met de pakjes en de brieven van thuis, en ze spreken het thuisfront moed in, ook al leven ze zelf in de allergrootste miserie, want wapens en munitie zijn schaars en er is voortdurend een tekort aan fatsoenlijk schoeisel en warme kleren. Van Eijkeren vertelt het verhaal in korte fragmenten die van elkaar gescheiden worden met zwart, vaak op een bijna documentaireachtige manier, waarin hij de situatie aan het front op een realistische manier weergeeft. Van heldhaftigheid is in Patria geen sprake, het gaat erom elke kleine confrontatie met de vijand in het eigen voordeel te beslechten en tegelijk het vege lijf te redden, want vaak komt het tot ouderwetse man-tot-mangevechten en zijn messen efficiënter dan geweren en handgranaten, terwijl het verraderlijke gas als een stille en verraderlijke ochtendmist door de loopgraven kronkelt.

Patria is m.a.w. geen heldenverhaal en nog veel minder een vertelling over heldendaden, want de Eerste Wereldoorlog was vooral een smerige oorlog met een frontlijn die nauwelijks bewoog. Heel veel jonge mannen hadden het zich anders voorgesteld, niet alleen in Nederland, maar ook in Engeland en andere geallieerde landen, en ze werden getekend door de gruwelen en de primitieve levensomstandigheden. Regisseur Klaas van Eykelen toont hun ontnuchtering en hun lijden, en uiteraard waren ze stuk voor stuk helden, maar wie er niet bij was, besefte niet wat hun was aangedaan.

Omdat Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog buiten het strijdgewoel blijft, situeert regisseur Klaas van Eijkeren de actie in zijn film in Noord-Frankrijk, waar Nederlandse jongens in dienst van het vreemdelingenlegioen tegen de Duitse agressor ten strijde trokken. Dit is een klein maar intimistisch portret, gebaseerd op de brieven van de Nederlands-Indische Arthur Knaap.

PATRIA
Klaas van Eijkeren
Film
Nederland, 2014
77 min. – 2.35.1 anamorf PAL – Nederlands/Dutch DD 5.1
Ondertitels/Subtitles: English
Extra: Original Trailer

William LIÉNARD
03/01/2015

---

---