RIDLEY SCOTT

EN

Nowadays, cinema seems to be overwhelmed by science fiction stories. Every week some superhero is launched with the use of expensive CG effects that create an apocalyptic worldview. That was not always the case. Of course such films were made earlier, think of Planet Of The Apes, to name one. Everything changed in 1977 when George Lucas unleashed Star Wars on the public. Along with Jaws, it suddenly became clear that (with some luck) you could earn tons of money with film making. Soon afterwards, every producer wanted his Star Wars and one of the many stories was Do Androids Dream Of Electric Sheep ? by Philip K. Dick. For a moment it looked as if Martin Scorsese would do the job, but in the end he refused. The studio executives came up with Ridley Scott. A wise choice because previously Scott made Alien and so he was the right man for this sciencefiction hit. Nonetheless, Blade Runner was a complete nightmare for many employees.

Today Blade Runner is a milestone in film history and it was included in the National Film Registry in 1992 (or roughly translated: how Blade Runner officially became art), but when the film was premiered, the situation was completely different. The sci-fi classic was a great flop at the box office and gathered only money by the prevailing video craze of the 80s. Harrison Ford was chosen because of his Han Solo-past, but the star actor didn’t feel that well. Day in and day out they saw an irritated Ford on the set and he had problems with both Scott and costar Sean Young. Some movie fans argue that just because of that, Ford has put down a brilliant role, because he plays a blade runner (a kind of bounty hunter) who has, totally against his will, killed some replicas. It was not only Harrison Ford who was bored with it, also director Ridley Scott wasn’t that happy. There are three versions of the film. First there is the cinema version from 1982. The studio was not exactly thrilled with that result... In their opinion, the movie was too dark and they were firmly convinced that the public would not understand a whit of it. To avoid all that, they added the famous voice-over of Harrison Ford. Scott was furious because it screwed up his artwork. Unexpectedly in 1990 he got a second chance as Blade Runner was relaunched in cinema's and this time it was the director's cut. New in this version is the second dream with the unicorn, a scene that he picked out of his own Legend. Ridley Scott wasn’t pleased with this revised version. Indeed, there is still The Final Cut, and according to the director that is the ultimate version.

Los Angeles 2019. The future looks grey. The streets are dirty, spacecrafts have become the new Ferrari, life in the city is extremely dangerous and everywhere you can see impressive (especially Japanese) commercials. For his own convenience, mankind invented replicants that serve as slaves. The new Nexus-6 models, however, are wrong. They resemble humans, but these robots can’t be trusted and therefore they are exiled to distant colonies. Some return and are led by the violent Roy Batty (Rutger Hauer), who seek their spiritual father (the Tyrell Corporation) because for security reasons their age is set at four years and the replicas wants to expand that. Rick Deckard (Harrison Ford), who is an experienced blade runner, is instructed to eliminate the insurgent replicas. It is not only a dangerous mission, it also an emotional one because Deckard himself falls in love with replica Racheal (Sean Young).

On paper, this seems an ideal scenario for a Jean-Claude Van Damme movie, but Ridley Scott is doing something very different with it. There is hardly any action and it is the unique atmosphere which prevails. A very bold undertaking because Scott got the hostile breath of the producers in his neck, which could cost himv his career, he also ran the risk that a film, which focuses on sets and atmosphere, is quickly dated. Ridley Scott ended well and despite the many threats, he later became one of Hollywood's most influential directors.The film has stood the test of time well. Even more, it became a model for many other science fiction films. Blade Runner is therefore towering above many contemporary CG vehicles.

The performances are not good, but because Scott has chosen the right people for the roles, they take on a life of their own. Ford may have accepted the role without enthusiasm, but honestly, the Indiana Jones performer
has always been a boring whiner. Rutger Hauer is impressive, but that's more because of his criminal face than for his acting talent. Sean Young seems to run away from some discarded Twin Peaks decor and Edward James Olmos (inspector Castillo in Miami Vice) acts pretty silly. Daryl Hannah is sexy, but she's in every movie. And yet this film works like no other. Every second is one to savor and moreover it is one of the few films that you fifty times or more (no, I do not exaggerate!) Can watch in a lifetime.

On paper, this seems like an ideal scenario for a Jean-Claude Van Damme movie, but Ridley Scott is doing something very different with it. There is hardly any action and it is the unique atmosphere that prevails. A very bold mission that made producers mad, and of course also the risk that the film could be quickly dated. Ridley Scott finally won, despite the many threats from producers he later became one of Hollywood's most influential directors. The film has withstood the test of time well. Even more, the film became a model for many other science fiction films.

The performances are not that overwhelming, but because Scott found the right people for his types, they had a life on their own. Ford may not be enthusiastic about it, however it is his finest role ever. Rutger Hauer is impressive. Sean Young seems to crawl out of a Twin Peaks decor and Edward James Olmos (inspector Castillo from Miami Vice) is acting pretty silly. Daryl Hannah is sexy, but in every movie she is. And yet this film works like no other. Every second is one to savor and it is one of the few films that you can watch fifty times or more (no, I do not exaggerate!) in a lifetime.

Didier BECU
06/06/2015

---

NL

Als je tegenwoordig de bioscoopkalender raadpleegt zou je soms denken dat de productiehuizen alleen maar oog hebben voor sciencefictionverhalen. Iedere week maakt één of andere superheld wel zijn intrede of visualiseert een cineast met behulp van peperdure CG-effecten zijn apocalyptische wereldbeeld. Ooit was dat anders. Vroeger werden er weliswaar ook zo'n films gemaakt, maar de grote successen (Planet Of The Apes bijv.) waren op één hand te tellen. Alles veranderde in 1977 toen ene George Lucas Star Wars op het publiek losliet. Samen met Jaws werd het plots duidelijk dat men (met wat geluk) tonnen geld met film kon verdienen. Nadien wilde iedere producent zijn eigen Star Wars en één van de vele te verfilmen verhalen uit die tijd in de Hollywoodgangen was Do Androids Dream Of Electric Sheep?, naar een roman van Philip K. Dick uit 1968. Eventjes zag het ernaar uit dat Martin Scorsese de job voor z'n rekening zou nemen, maar uiteindelijk bedankte hij voor de eer. De studiobonzen gingen dan maar aankloppen bij Ridley Scott. Een verstandige keuze omdat Scott eerder met Alien bewees dat hij de geknipte man voor een sciencefictionhit is. Desalniettemin, hoe goed het er allemaal ook uitzag werd Blade Runner voor vele medewerkers toch een complete nachtmerrie.

Vandaag de dag wordt Blade Runner als een mijlpaal in de filmgeschiedenis aangezien die in 1992 zelfs in het National Film Registry werd opgenomen (of vrij vertaald: hoe belangrijke mensen toegeven dat Blade Runner kunst met een grote k is!), maar toen de film in première ging was dat helemaal anders. De sciencefictionklassieker was aan de kassa een grandioze flop en bracht later alleen maar geld in het laatje door de heersende videorage van de jaren 80. De crew zelf was na afloop al evenmin te spreken over deze film. Harrison Ford werd gekozen wegens zijn Han Solo-verleden, maar de steracteur had er helemaal geen zin in. Dag in dag uit liep Ford geïrriteerd op de set rond en het klikte noch met Scott noch met tegenspeelster Sean Young. Sommige filmfans beweren dat net daardoor Ford een briljante rol neerzette, want ook op het scherm moet hij als een bladerunner (een soort van premiejager) tegen zijn zin enkele replica's uitschakelen. Het was niet alleen Harrison Ford die verveeld zat met de opnames, ook regisseur Ridley Scott zat met zijn handen in het haar. Er bestaan maar liefst drie versies van deze film. Allereerst is er de bioscoopversie uit 1982. De studio's waren niet bepaald in hun nopjes met het geleverde eindresultaat. Scott had het kostenplaatje pijlsnel de hoogte ingejaagd en het eindresultaat vonden de producenten maar niks. De film was naar hun mening veel te donker en men was er rotsvast van overtuigd dat het publiek er geen sikkepit van zou snappen. Om dat te voorkomen werd de fameuze voice-over van Harrison Ford toegevoegd. Scott was razend omdat men daardoor naar z'n mening zijn kunstwerk verknoeide, toch kreeg hij in 1990 geheel onverwachts een tweede kans. Blade Runner werd opnieuw in de bioscoopzalen gelanceerd en deze keer was het de beurt aan de director's cut waarin Scott natuurlijk de gehate voice-over in de prullenmaand gooide. Nieuw in deze tweede versie is de droom met de eenhoorn, een scène die hij trouwens regelrecht uit zijn eigen Legend plukte. Ridley Scott deed zijn faam van onmogelijke mens alle eer aan, want ook met deze herwerkte versie was hij niet tevreden. Er bestaat immers nog The Final Cut en dat is volgens de cineast de ultieme versie. 

Het zal niemand verbazen dat er over deze film al heel wat schrijfsels zijn verschenen. Iedereen houdt er zijn eigen theorie op na en het allerkleinste detail is voor vele fans een verwijzing naar iets groters. Blade Runner is een film die iedereen op zijn eigen manier kan interpreteren. Voor de ene is de prent een pseudowetenschappelijk epos, terwijl andere filmfans de film gewoon als puur eightiesentertainment van de bovenste plank beschouwen. In ieder geval is het wel zo dat het eigenlijke verhaal van Blade Runner zeer simpel is, het zijn de interpretaties die het moeilijk maken. 

Los Angeles 2019. Het toekomstbeeld ziet er allesbehalve rooskleurig uit. De straten liggen er vuil bij, ruimtetuigen zijn de nieuwe Ferrari's geworden, het leven in de stad is uiterst gevaarlijk en overal wordt de inwoner met imponerende (vooral Japanse) reclames murw geslagen. Voor zijn eigen gemak heeft de mensheid replicanten uitgevonden die als slaven dienstdoen. Met het nieuwste Nexus 6-model gaat het echter grondig mis. Zij lijken als twee druppels water op een mens, maar de robots zijn niet te vertrouwen en daarom worden ze naar verre kolonies verbannen. Op een keer keert een groep opstandelingen naar Moeder Aarde terug. Ze staan onder leiding van de gewelddadige Roy Batty (Rutger Hauer) en gaan op zoek naar hun geestelijke vader (de Tyrell Corporation), want wegens veiligheidsredenen werd hun leeftijd op vier jaar ingesteld en dat vinden de replica's net iets te weinig. Rick Deckard (Harrison Ford) die een ervaren bladerunner is, krijgt de opdracht om de opstandige replica's uit de weg te ruimen. Het is niet alleen een gevaarlijke missie, ook vergt het veel emotionele inspanningen, want Deckard wordt verliefd op replica Racheal (Sean Young).

Op papier lijkt dit een ideaal scenario voor een doordeweekse Jean-Claude Van Damme-film, maar Ridley Scott doet er wel iets heel wat anders mee. Er is nauwelijks sprake van actie en het is de aparte sfeer die de bovenhand haalt. Een zeer gedurfde onderneming is dat, want Scott had niet alleen de vijandige adem van de producenten in zijn nek waardoor hij een verdere carrière misschien wel kon vergeten, ook loopt men het risico dat een film waarin het zwaartepunt op de decors en de sfeer ligt vliegensvlug gedateerd is. Ridley Scott kwam er uiteindelijk zeer goed van af. Ondanks de vele dreigementen werd hij later één van Hollywoods meest invloedrijke regisseurs. De film heeft de tand des tijds uitstekend doorstaan. Meer zelfs, de film werd later een schoolvoorbeeld voor vele andere sciencefictionverfilmingen, Blade Runner staat dan ook torenhoog boven heel wat hedendaagse CG-vehikels.

De vertolkingen zelf zijn eigenlijk niet eens zo goed, maar omdat Scott de juiste mensen voor zijn typetjes uitkoos, zijn ze een eigen leven gaan leiden. Ford mag de rol dan wel zonder enthousiasme hebben aangenomen, wie eerlijk is zal toegeven dat de Indiana Jones-vertolker altijd een saaie zeurpiet is geweest. Rutger Hauer imponeert, maar dat is meer wegens zijn boeventronie dan wegens zijn acteertalent. Sean Young lijkt weggelopen uit een of ander afgedankte Twin Peaks-decor en ook Edward James Olmos (inspecteur Castillo uit Miami Vice) acteert behoorlijk onnozel. Daryl Hannah is sexy, maar dat is ze in elke film. En toch werkt deze film als geen andere. Iedere seconde is er eentje om van te smullen en bovendien is het één van die weinige films die je vijftig keer of meer (neen, ik overdrijf niet!) in een mensenleven kan bekijken. 

Didier BECU
06/06/2015

---

---